Historia szkoły w Cedrach Małych
Poczynając od wiosny 1945 roku zaczęto na Ziemiach Odzyskanych tworzyć polską szkołę. Odradzająca się z pożogi wojennej szkoła miała znaczne trudności z bazą lokalową. Wiele budynków szkolnych uległo zniszczeniu, inne były zajęte na różne cele, a wszystkie wymagały poważnych remontów.
W ciężkich warunkach powstawała też polska szkoła powszechna w Cedrach Małych. Pierwszą jej siedzibą był budynek, w którym przed wojną mieściła się szkoła niemiecka. Podczas działań wojennych budynek uległ poważnym zniszczeniom.. Wykradziono nawet ramy okienne, niektóre drzwi i zamki, nic nie zostało ze sprzętu szkolnego. Od maja do sierpnia 1946 roku szkołę zajmowała brygada traktorzystów prowadząca prace przy likwidacji odłogów oraz brygada robotników pracujących przy melioracji.
Przed rozpoczęciem roku szkolnego 1946/47 dokonano generalnego remontu na koszt gminy. Z pomocą pospieszyło też społeczeństwo. Miejscowa ludność zebrała i wyposażyła szkołę w brakujące ławy szkolne.
1 września 1946 roku otwarcia pierwszej polskiej szkoły na terenie wsi Cedry Małe dokonała nauczycielka Jadwiga Fenik, która sama prowadziła zajęcia z dziećmi. Do szkoły przyjęto 20 dzieci ze wsi Cedry Małe i Błotnik. Szkoła realizowała program klas I-IV. Dalszą naukę dzieci kontynuowały w szkole w Koszwałach.
W latach 1948-1951 w szkole pracowała jedna nauczycielka Wanda Czaplicka. Od września 1951 roku kierownikiem szkoły został Apoloniusz Gwizdała. W tym roku naukę rozpoczęło 25 dzieci, a po dojściu uczniów w trakcie roku szkolnego, 31 dzieci.
W latach 1952-1956 nadal realizowano program 4 klas. Uczęszczało do szkoły coraz więcej dzieci. W roku szkolnym 1956/1957 w związku ze wzrastającą liczbą dzieci (stały dopływ ludności do tutejszego PGR), został zatrudniony drugi nauczyciel. Była to Teresa Przybyło. W tym czasie szkoła realizowała już program 5 klas, przy czym łączone były klasy II i III oraz IV i V. W roku szkolnym 1957/1958 szkoła była 6 klasowa.
W 1958 roku ze względu na dalszy wzrost liczby uczniów i oddziałów, przy braku dodatkowych pomieszczeń do nauki, Komitet Rodzicielski, kierownictwo szkoły oraz Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej wystąpiło z wnioskiem o przyznanie szkole baraku po rozwiązanym Zespole Państwowych Gospodarstw Rolnych. Po wielu staraniach w sierpniu 1958 roku szkoła barak otrzymała. Dokonano w nim całkowitej przebudowy w celu przystosowania go do potrzeb szkoły. Remontu i przebudowy podjął się Zakład Budowlano-Remontowy z Błotnika. Adaptację budynku finansował Inspektorat Szkolny Oświaty przy Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Pruszczu Gdańskim.
Rozpoczęcie roku szkolnego 1958/59 było szczególnie uroczyste i doniosłe, chociaż odbyło się jeszcze w starej szkole. Spełniły się nadzieje uczniów i rodziców. Po długich staraniach w Cedrach Małych powstała 7-klasowa pełna szkoła podstawowa. W dniu 18 września 1958 roku uroczyście rozpoczęto naukę w nowych salach lekcyjnych.
25 lutego 1958 roku Sejm pojął uchwałę dotyczącą obchodów 1000-lecia państwa polskiego. Wysunięto wtedy hasło budowy: „Tysiąc Szkół na Tysiąclecie”. Nadal rozwijało się budownictwo szkolne ze środków państwowych, a obok niego akcja budownictwa ze środków społecznych, której patronował Społeczny Fundusz Budowy Szkół Tysiąclecia.
W roku 1959/60 młodzież, nauczyciele i rodzice związani ze szkołą w Cedrach Małych włączyli się w tę akcję organizując fundusze i przesyłając je na Społeczny Fundusz Budowy Szkół. W 1962 roku kierownictwo szkoły wystąpiło do władz oświatowych z wnioskiem o budowę nowej szkoły. W listopadzie 1962 roku zgodę otrzymano.
Na miejsce nowej szkoły wybrano działkę nr 12/1 w Cedrach, o powierzchni 8081 m. kw., przylegającą do drogi łączącej drogę Gdańsk-Elbląg z szosą na Pruszcz Gdański. Opracowanie projektu budowy zlecono Przedsiębiorstwu Projektowemu Budownictwa Miejskiego –Miastopojekt – Gdańsk. Jego autorem był inż. arch. Jan Kroman. Głównym inwestorem była Wojewódzka Dyrekcja Budowy Osiedli Robotniczych w Gdańsku, a wykonawcą budowy Przedsiębiorstwo Budownictwa Rolnego w Pruszczu Gdańskim. Budowę ze strony „oświaty” nadzorował kierownik Apoloniusz Gwizdała.
18 lutego 1965 roku dokonano wmurowania aktu erekcyjnego i położono kamień węgielny pod nową placówkę.
10 września 1966 roku uroczyście oddano do użytku nową szkołę. Otwarcia dokonał I sekretarz KP PZPR w Pruszczu Gdańskim K. Migasiński. Na uroczystość przybyli także: przewodniczący Prezydium Powiatowej Rady Narodowej T. Jurewicz, przewodniczący Gromadzkiej Rady Cedry Wielkie J. Krajnowski i wiele innych gości. W krótkim przemówieniu inauguracyjnym przewodniczący Powiatowej Rady Narodowej podkreślił duży wkład mieszkańców gromady Cedry Wielkie, którzy nie szczędzili wysiłku przy budowie szkoły oraz uporządkowaniu terenu wokół nowe placówki.
W szkole znajdowało się 8 sal lekcyjnych, kuchnia, świetlica, kancelaria, pokój nauczycielski, kotłownia c.o. oraz sanitariaty wc. W nowym obiekcie w roku szkolnym 1966/1967 uczyło się 175 uczniów w 8 oddziałach przy 7 pełnozatrudnionych nauczycielach. Kierownikiem szkoły był nadal Apoloniusz Gwizdała, który pełnił tę funkcję do 1970 roku. Od roku szkolnego 1966/1967 szkoła w Cedrach Małych stała się szkołą ośmioklasową zgodnie z ustawą z 15 lipca 1961 roku. W 1970 roku kierownikiem szkoły został Tadeusz Bielewicz, który zajmował to stanowisko do lutego 1973 roku. Od lutego do sierpnia 1973 roku obowiązki dyrektora pełniła Marianna Brzozowska. We wrześniu 1973 roku dyrektorem został Władysław Cichocki.
W 1973 roku zlikwidowano ośmioklasową szkołę w sąsiedniej wsi Kiezmark. Powstał tam punkt filialny z klasami I-IV. Dzieci starsze uczyły się w szkole w Cedrach Małych, gdzie zwiększyła się liczba oddziałów do 11 oraz liczba nauczycieli do 13. Dalszy krok w kierunku zmian sieci szkolnej wprowadzało zarządzenie z 17 marca 1973 roku w sprawie organizacji zbiorczej szkoły gminnej. Z dniem 1 września 1974 roku powołano Zbiorczą Szkołę Gminną w Cedrach Wielkich, w skład której weszła Szkoła Podstawowa w Cedrach Małych.
W roku szkolnym 1978/1979 zlikwidowano szkoły w Trzcinisku i Błotniku. Dzieci podlegające obowiązkowi szkolnemu zamieszkałe w tych miejscowościach zaczęły uczęszczać do Szkoły Podstawowej w Cedrach Małych. Jedynie w Kiezmarku pozostał punkt filialny z klasami I-III. W 1996 roku szkołę w Kiezmarku zlikwidowano i od tego roku wszystkie dzieci ze wspomnianych miejscowości uczęszczały do szkoły w Cedrach Małych.
W 1984 roku odwołano Zbiorczą Szkołę Gminną w Cedrach Wielkich, dzięki czemu szkoła w Cedrach Małych stała się samodzielną placówką. W 1985 roku, po odejściu dyrektora szkoły Władysława Cichockiego na emeryturę, stanowisko to objął Tadeusz Janusz. 15 października 1986 roku powstał przy szkole Społeczny Komitet Fundacji Sztandaru Szkolnego. Głównymi inicjatorami tego pomysłu byli: M. Kardasiński i W. Dąbek – przewodniczący Komitetu Rodzicielskiego. W marcu 1987 roku rada pedagogiczna, samorząd uczniowski i Komitet Rodzicielski podjęli starania by nadać szkole imię Juliusza Kraziewicza – założyciela kółek rolniczych na ziemiach polskich. W lipcu 1987 roku szkoła uzyskała zgodę MOiW na nadanie imienia szkole, a we wrześniu zgodę na wykonanie sztandaru szkolnego.
Z trwającymi przygotowaniami do nadania imienia szkole związanych było wiele prac. Budynek otrzymał nową elewację, poszerzono chodnik prowadzący do szkoły, wyremontowano bramę i ogrodzenie, podniesiono płytę boiska, przebudowano zaplecze pracowni fizyczno-chemicznej.
W klasach urządzono kąciki poświęcone patronowi. W holu umieszczona została płaskorzeźba z popiersiem patrona i cytat jego autorstwa:
„Kto kocha swą ojczyznę, cnoty, obyczaje
Niechaj strzeże tej ziemi, niech ją w skiby kraje”
Dzieło wykonała nauczycielka plastyczka Małgorzata Słomka. Wybrano też hymn szkoły: „Piosenkę żuławską”.
21 maja 1988 roku odbyła się uroczystość nadania imienia szkole oraz uroczyste wręczenie sztandaru. Dokonał tego w imieniu kuratora wizytator E. Kukawka. 22 czerwca 1988 roku Szkolny Komitet Fundacji Sztandaru Szkolnego przemianowano na Społeczny Komitet Rozbudowy Szkoły. W jego skład wchodzili przedstawiciele rady pedagogicznej, komitetu rodzicielskiego, radni, sołtysi wsi Cedry Małe, Błotnik, Trzcinisko i Kiezmark, dyrektorzy okolicznych zakładów pracy oraz wójt gminy Cedry Wielkie. Celem Komitetu była pomoc w rozbudowie szkoły o kilka kolejnych sal lekcyjnych oraz budowa Sali gimnastycznej. Na czele tego Komitetu stanęli M. Kardasiński i W Dąbek. Ich pracę w następnych latach kontynuowali M. Bogun i M. Kalinowski. Fundusze gromadzone były na specjalnym koncie bankowym. Komitet podejmował wiele inicjatyw społecznych, angażował młodzież i społeczność lokalną. Organizowano dochodowe zabawy i kiermasze. Komitet na własny koszt zorganizował: badanie geologiczne gruntu pod przyszłą budowę, 250 ton żwiru 3000 pustaków. Zakupił plan sali gimnastycznej, dokonując adaptacji do potrzeb szkoły. Corocznie uaktualniał kosztorys budowy.
W roku 1991 powołano także Radę Szkoły składającą się z przedstawicieli rodziców, nauczycieli i uczniów. Na konto Rady pieniądze wpłacali rodzice oraz liczni sponsorzy szkoły. Zgromadzone środki pozwalały na zakup pomocy dydaktycznych, sprzętu sportowego, pierwszych komputerów. W 1992 roku uruchomiono w szkole pracownię komputerową.
Potrzeby szkoły i starania społeczności lokalnej dostrzegał także wójt gminy Cedry Wielkie Stanisław Zięba. 24 listopada 1993 roku Rada Gminy uchwaliła budżet na rok 1994, w którym przeznaczono fundusze na rozbudowę szkoły w Cedrach Małych. W maju 1994 roku podpisano umowy z wykonawcą – firmą Ludwika Wrońskiego z Pszczółek, który wygrał przetarg na budowę, a w czerwcu rozpoczęto prace budowlane. Dobudowano nowe skrzydło z salą gimnastyczną i zapleczem oraz 4 sale lekcyjne. Koszt budowy wyniósł 6,3 mld złotych (starych).
6 września 1996 roku odbyło się uroczyste otwarcie nowej części szkoły połączone z obchodami 50-lecia istnienia polskiej szkoły na tym terenie. Szkoła po rozbudowie składała się z dwóch segmentów połączonych łącznikiem. Pierwszy segment (stara część) jest jednokondygnacyjny o powierzchni użytkowej 786 m. kw., a drugi (nowy) ma dwie kondygnacje o pow.541,2 m.kw. Ogólna powierzchnia użytkowa budynku wynosi 1327,2 m. kw. Szkoła wyposażona jest w instalację wodno-kanalizacyjną, elektryczną i centralnego ogrzewania. Własna kotłownia zapewnia prawidłowe ogrzewanie budynku. Przed budynkiem szkolnym wybudowano boisko do piłki siatkowej, boisko do piłki ręcznej, plac do gimnastyki, bieżnię, skocznię. Znajduje się też ogród szkolny i plac zieleni z żywopłotem i drzewami.
Kolejny generalny remont, połączony z rozbudową szkoły, przeprowadzono w roku szkolnym 2001/2002. Remont zakończono w listopadzie 2002 roku. W szkole ocieplono ściany i stropy warstwą styropianu, wymieniono okna i poszycie dachu, przebudowano kuchnię oraz dobudowano sekretariat, gabinet dyrektora i bibliotekę. Zainstalowano także pompę ciepła – nowoczesne, ekologiczne i oszczędne ogrzewanie budynku. Koszty remontu to 1 mln 340 tys. złotych. Zagospodarowano także działkę szkolną, na której powstało pełnowymiarowe boisko szkolne.
W 2006 roku obchodzono jubileusz 60- lecia istnienia szkoły w Cedrach Małych. Wśród zaproszonych gości byli przedstawiciele władz oświatowych i samorządowych, nauczyciele- emeryci, absolwenci, rodzice oraz obecni nauczyciele i uczniowie. Dyrektor szkoły Tadeusz Janusz odsłonił pamiątkową tablicę poświęconą patronowi szkoły – Juliuszowi Kraziewiczowi.
W czerwcu 2007 roku pożegnano dyrektora Tadeusza Janusza, który pełnił tę funkcję nieprzerwanie przez 22 lata. Od września 2007 roku stanowisko dyrektora placówki objął Piotr Bukowski, nauczyciel matematyki i informatyki, od 19 lat zatrudniony w szkole w Cedrach Małych. Zastępcą dyrektora została Beata Żulpo.
Rok 2007/2008 to czas mundurków, które zaczęły obowiązywać w szkole. Pojawiły się także pierwsze kamery monitorujące zachowanie uczniów na terenie szkoły. W 2010 roku powstał przy szkole nowoczesny, kolorowy i przyjazny dzieciom plac zabaw.